Majlis Khatan anak Orang Asli Jahut penuh dengan ritual dan meriah

Peralihan ke alam dewasa budak lelaki Jahut disambut selama dua hari berturut-turut penuh dengan amalan kepercayaan mereka.

S. Mahfuz
2023.07.21
Jerantut, Pahang

Sekumpulan 11 budak lelaki dari suku kaum Orang Asli Jahut yang akan berkhatan lengkap dengan persalinan seperti seorang raja ditandu di atas bahu Tok-tok Mudim untuk dibawa ke Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Setiap seorang budak lelaki yang akan berkhatan diberikan masing-masing dengan seekor ayam yang akan disembelih sebelum upacara berlangsung di Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Sekumpulan Tok Mudim sedang membacakan mentera atau pendinding ke atas cincin dan potongan kunyit yang akan diikat sebagai tangkal di setiap badan budak lelaki yang terlibat dalam upacara khatan di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Seorang Tok Mudim sedang mengikat tangkal yang berupa cincin dan potongan kunyit ke pergelangan tangan di setiap budak lelaki yang akan berkhatan di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Penduduk kampung sedang melihat ragam seorang Tok Mudim menari bersama budak lelaki yang berada dibawah jagaannya semasa persembahan tarian sebelum upacara berkhatan dijalankan di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Bendera dikibarkan sebagai simbolik upacara khatan anak-anak lelaki suku kaum Jahut akan bermula di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Sekumpulan budak lelaki dari suku kaum Jahut yang akan berkhatan perlu berendam dalam sungai terlebih dahulu sebelum upacara berlangsung di perkampungan Orang Asli Sungai Kiol, di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Sekumpulan budak lelaki lengkap dengan persalinan seperti seorang raja ditandu setiap seorang diatas bahu Tok-tok Mudim mengelilingi kubur nenek moyang memohon restu sebelum upacara khatan berlangsung di Sungai Kiol, Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Tok Mudim melakukan upacara membaca mentera penguat dan pelindung semangat daripada gangguan makhluk halus dan anasir buruk keatas sekumpulan budak lelaki yang akan berkhatan di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol, di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Selesai upacara berkhatan, budak-budak lelaki suku kaum Jahut berehat di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol, di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Serahan sedulang berupa buah pinang, ayam, lembing atau keris, rokok daun, kelapa, kacang kuda, daun sirih serta wang oleh setiap keluarga sebagai tanda penghargaan kepada Tok Mudim selepas upacara khatan dijalankan di Rumah Adat Kampung Orang Asli Sungai Kiol, di Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Kaum wanita Orang Asli suku Jahut bergotong royong menyediakan juadah makanan untuk upacara khatan anak-anak mereka di Kampung Orang Asli Sungai Kiol, Jerantut, Pahang, 1 Julai 2023. [S. Mahfuz/BenarNews]

Ritual dan sambutan diadakan selama dua hari sebelum budak lelaki masyarakat orang asli Jahut berfahaman Animisme, di negeri Pahang dikhatankan, bagi menandakan peralihan mereka ke alam dewasa.

Keluarga budak lelaki berkenaan akan menari sepanjang malam pada malam pertama dengan “Tok Mudim” atau lelaki yang akan melakukan khatan dengan mengikat tali di sekeliling badan budak lelaki tersebut dan membaca jampi serampah untuk melindunginya daripada bahaya.

Pada hari kedua, budak lelaki itu akan dimandikan di sungai dan dipersiapkan dengan pakaian seperti pahlawan Melayu sebelum dibawa ke tanah perkuburan nenek moyang untuk memberi penghormatan.

Ia berbeza sama sekali dengan upacara khatan di kalangan kanak-kanak lelaki Islam yang bakal mencecah akil baligh di mana berkhatan adalah sesuatu yang wajib dilakukan dalam agama.

“Mirip tapi tidak sama. Berkhatan Jahut penuh tradisi, ikut amalan nenek moyang,” kata seorang pawang yang dikenali sebagai Busu dari Kampung Orang Asli Sungai Kiol, di Jerantut itu.

Katanya lagi tradisi berkhatan mirip Islam itu juga berkemungkinan bermula selepas kisah seorang Raja berkahwin dengan gadis Orang Asli.

“Mungkin dari situ asalnya,” tambah Busu lagi.

Setiap keluarga yang anak mereka akan berkhatan perlu menyumbang sejumlah wang bagi menampung kos kenduri, upah Tok Mudim dan pawang serta membeli seekor kerbau dan sejumlah ekor ayam untuk dijamu kepada penduduk kampung semasa sambutan yang berlangsung dua hari berturut-turut secara gotong royong itu.

Lengkap berpakaian tradisi Melayu seperti seorang raja itu, kumpulan budak lelaki yang akan berkhatan juga wajib menziarahi dan mengelilingi kubur nenek moyang dengan menaiki tandu memohon restu agar majlis dirahmati dan dijauhkan daripada segala anasir yang tidak baik.

Mereka juga diarak mengelilingi Rumah Adat sebanyak tiga kali sebagai tanda hormat sebelum berkhatan.

Menurut Busu, majlis keramaian berkhatan bukan sahaja merupakan tradisi turun temurun suku kaum yang perlu dipelihara, tetapi juga membawa kepada berkumpulnya sanak saudara tanpa mengira agama.

“Setiap kali majlis, ramai akan pulang ke kampung untuk sama-sama meraikannya,” kata Busu lagi.

Berita Pilihan

PENJELASAN: Apa yang dipertaruh ketika Sarawak ambil alih kawalan sumber minyak, gas